Choć Sepp Blatter uparcie lansował wersję, jakoby to Chiny miały być kolebką piłki nożnej, za jej ojczyznę powszechnie uznajemy Anglię. Gdyby jednak wskazać, gdzie tkwią korzenie dzisiejszego sposobu gry, zdania zapewne byłyby bardziej podzielone. Wychodząca właśnie na polski rynek książka Jonathana Wilsona to ważny głos w tej debacie. Głos bardzo przekonujący.
Wilson jeszcze w swojej Odwróconej Piramidzie sugerował, że obecny sposób gry został ukształtowany w dużej mierze przez twórców i spadkobierców futbolu totalnego, a podwaliny stworzone przez Rinusa Michelsa i Johanna Cruyffa, rozwinięte następnie przez Pepa Guardiolę, odbiły się na grze na tyle, że mają wpływ na inne powszechne obecnie style. Dziedzictwo Barcelony, dziedzictwo Cruyffa mocno rozwija i uszczegóławia ten wątek, znajdując bezpośrednie związki między sposobem gry klubu z Katalonii a choćby wprowadzonym przed dekadą przez Jürgena Kloppa gegenpressingiem, czy nawet stylem gry charakterystycznym dla Jose Mourinho. Choć boiskowa prezencja Barcelony Guardioli niezbyt przypominała docierającą do finału Ligi Mistrzów Borussię Dortmund, a od wygrywającego te rozgrywki Interu Mediolan wydaje się tak odmienna, jak to tylko możliwe, tak naprawdę wszystkie te drużyny mają ze sobą coś wspólnego.
Łączą je ludzie, łączy je jedna wspólna wizja gry, wykształcona w konkretnych czasach i miejscach, choć intepretowana na różne sposoby. Tak różne, jak tylko mogą różnić się od siebie Guardiola i Mourinho. Duża część opowieści Wilsona to historia zmagań tych dwóch szkoleniowców, opis rywalizacji proaktywnego stylu Hiszpana z reakcjonizmem Portugalczyka i próba wyjaśnienia, dlaczego to drugie podejście przynosi coraz słabsze efekty. A gdzieś w tle tego starcia, ale nie bez wpływu na główny nurt, przewija się ideologia Louisa van Gaala i jego próby usprawnienia (według wersji samego zainteresowanego) holenderskiej szkoły stworzonej przez Cruyffa i Michelsa, bądź też zdrada przez niego jej ideałów (to już według twórców). Ideologia nie do pominięcia choćby dlatego, że to właśnie w czasie jego pracy w Barcelonie wychowała się prawdopodobnie największa liczba trenerów, którzy zaistnieli w poważnym futbolu.
Siłą pisarstwa Wilsona jest nie tylko skrupulatny research, ale też, a może nawet przede wszystkim, umiejętność nieoczywistego kojarzenia faktów i tworzenia na ich podstawie przekonującej narracji. Choć temat Barcelony z czasów Guardioli i futbolu totalnego wydaje się już mocno wyeksploatowany, w Dziedzictwie Barcelony, dziedzictwie Cruyffa udało mu się szczegółowo odtworzyć połączenia i zależności pomiędzy współczesnymi stylami i dorzucić kilka rzeczy, na które wcześniej rzadko zwracało się uwagę, a również miały wpływ na kształtowanie się dominującego we współczesnej piłce sposobu gry. Dzięki temu nawet ci, którym temat jest dobrze znany, powinni znaleźć w tej książce coś dla siebie.
Jonathan Wilson
Dziedzictwo Barcelony, dziedzictwo Cruyffa. Ewolucja piłkarskiej taktyki: od futbolu totalnego do filozofii Guardioli
Tłumaczenie: Michał Okoński
Sine Qua Non, 2021
Miękka oprawa ze skrzydełkami, 424 strony
Książkę można kupić w sklepie wydawnictwa SQN.
Najnowsze komentarze