Urodzony w 2000 roku pomocnik Crystal Palace, wypożyczony do drużyny „Orłów” z Chelsea, stanowi przykład gracza wręcz stworzonego do współczesnej wersji futbolu odważnego, opartego na idei dominacji. Profil młodego Anglika zdaje się idealnie pasować do obecnego zespołu Patricka Vieiry, który od początku sezonu 2021/2022 dokonuje w klubie z Selhurst Park niemałej przemiany modelu gry. Poprzedni szkoleniowiec, Roy Hodgson, kojarzony głównie z rozpropagowaniem ustawienia z czwórką obrońców w linii, w czasie pracy w Skandynawii i na Wyspach Brytyjskich, skłaniał się ku bardziej reaktywnemu podejściu – w minionej edycji rozgrywek Premier League The Eagles zanotowali trzecią najniższą wartość wskaźnika PPDA (passes allowed per defensive action – 16.14 – średnią liczbę podań, na których wymienienie pozwala się przeciwnikowi na jego połowie zanim przejdzie się do działań obronnych) świadczącego o intensywności pressingu zespołu. Pod wodzą Francuza piłkarze Palace interweniują już po średnio 11 zagraniach rywali (8. miejsce w lidze) i tworzą lepsze jakościowo szanse strzeleckie (xG – expected goals – gole oczekiwane – 1.30 > 0.93 w każdych 90 minutach gry). Postępy zespołu z południowego Londynu przebiegają wprost proporcjonalnie do rozwoju Gallaghera, który po wypożyczeniach do Charltonu i Swansea z Championship oraz spadkowicza z angielskiej elity, West Bromwich Albion, wykonał kolejny krok w karierze – zdobył miejsce w składzie klubu ustabilizowanego na najwyższym poziomie rozgrywkowym, a zjawiskowe występy zaowocowały debiutem w seniorskiej reprezentacji Anglii. Coraz częściej słychać głosy domagające się skrócenia wypożyczenia pomocnika z The Blues, dlatego warto sprawdzić, co wpływa na tak wysokie oceny zawodnika.

Na początek kilka ogólnych skojarzeń dotyczących Conora Gallaghera w formie mapy myśli:

21-latek występuje najczęściej jako prawy pomocnik z nr 23 w systemie 1-4-3-3.

Kreowanie ataków

Jak wynika z powyższych statystyk, Gallagher znajduje się w ścisłej czołówce pomocników Premier League, biorąc pod uwagę jakość wykreowanych okazji bramkowych w każdych 90 minutach gry (xA – expected assists ­– asysty oczekiwane), lecz tworzy te szanse w dość niestandardowy sposób – wykonuje bardzo niewiele podań progresywnych (Progressive Passes) oraz w ostatnią tercję boiska (Passes into Final Third), jednak liczne zagrania stanowią podstawę do oddania strzałów na bramkę rywali Palace (Key Passes).

Począwszy od wczesnych etapów budowy ataków, młody Anglik potrafi dobrze zastawić się nogą bliższą przeciwnikowi i sprawnie obrócić się z futbolówką, wykorzystując nogę dalszą, co pozwala mu szybko wyjść ze strefy piłki i zmienić stronę gry.

Jeśli piłka wędruje w kierunku prawego skrzydła, zawodnik potrafi rozpoznać wolne przestrzenie – po uprzedniej obserwacji – i wypełnić je ruchem do futbolówki, równocześnie wiedząc, co stanie się w kolejnej sekwencji ataku.

W takich sytuacjach zajmuje miejsce przy samej linii bocznej, co pozwala prawemu skrzydłowemu przyjąć wyższe pozycje i wbiec za linię ostatnich obrońców rywali (czyli „zdobyć ich plecy”).

Takie działania wiążą się często z trójkową wymianą pozycji na skrzydle, gdzie również i Gallagher wbiega za defensorów jako tzw. trzeci zawodnik, poza polem widzenia kryjącego go rywala, skupionego na piłce…

…co równie dobrze sprawdza się w prostej wymianie dwójkowej typu „podaj i idź”.

Pomocnik potrafi także znaleźć wolne miejsce w sektorze środkowym pomiędzy formacjami przeciwników…

…jednak jego firmowym zagraniem (choć bez kontaktu z piłką) jest wbiegnięcie w strefy między środkiem a bokiem placu gry, w tzw. półprzestrzeń.

Celem takich ruchów nie musi być otrzymanie piłki, ale skupienie na sobie uwagi kilku rywali i otwarcie linii podania w innym kierunku.

Sposób gry Gallaghera odzwierciedlają szczegółowe statystyki dotyczące posiadania przez niego piłki. Anglik notuje bardzo mało kontaktów z futbolówką w pierwszej i drugiej tercji boiska (Touches Def 3rd i Touches Mid 3rd), za to bezpośrednio wkracza do akcji w strefie największego zagrożenia – pola karnego (Touches Att 3rd  i Touches Att Pen), najczęściej poprzez wprowadzenie piłki już w obręb szesnastki (Carries into Penalty Area)…

…co dodatkowo ilustruje powyższa heatmapa (po lewej z West Bromu, po prawej z Crystal Palace)…

… oraz miejsca wykreowanych szans strzeleckich przez Gallaghera w West Bromwich Albion (sezon 2020/2021, po lewej) i obecnie w Crystal Palace (po prawej).

Finalizacja ataków

Ruchy pomocnika bez piłki i z głębi pola (tzw. deep progression runs) są również wykorzystywane w ostatniej fazie akcji ofensywnych. Piłkarz „Orłów” wyczuwa odpowiednie momenty do wbiegnięcia pomiędzy defensorów, kiedy środkowy napastnik znajduje się nieco dalej od piłki, także między dwoma obrońcami.

Jedną z największych zalet takich działań jest znalezienie się w świetle bramki, skąd uderzenia mają większe szanse na wpadnięcie do siatki (uzyskują wyższą wartość wskaźnika xGOT – expected goals on target).

W takich momentach Gallagher funkcjonuje praktycznie jako drugi napastnik, mogąc finalizować atak w drugie tempo i wbiegać w szesnastkę w kierunku przeciwnym do zawodnika nr 9, który skupia atencję rywali na sobie.

Średnie pozycje zawodników w czasie meczu to narzędzie, któremu bardzo daleko jest do doskonałości, lecz w przypadku 21-latka celnie oddaje istotę rzeczy. Pomocnik The Eagles (z nr 23) bardzo często ustawia się najwyżej spośród wszystkich piłkarzy drugiej linii i jedynie środowy napastnik znajduje się bliżej bramki przeciwników.

Miejsca, w których w tym sezonie pojawia się Gallagher w chwili oddania strzałów (po prawej) wyraźnie różnią się porównaniu do tych z okresu gry w West Bromie (po lewej).

Młody Anglik dużo częściej uderza z prawej półprzestrzeni oraz środka pola karnego, skąd, siłą rzeczy, strzela celniej.

Zajmowane przez zawodnika pozycje do oddania strzałów pozwalają mu generować bardzo wysoką wartość 0.23 gola oczekiwanego (xG) w każdych 90 minutach gry.

Faza przejściowa obrona-atak

Szybkość myślenia i reakcji Gallaghera jest także użyteczna podczas przechodzenia „Orłów” do ofensywy zaraz po przejęciu piłki. Zawodnik Palace, jako pomocnik ustawiony w strefach pomiędzy środkiem i bokiem boiska, zapewnia stabilną łączność między defensorami i napastnikami – potrafi posłać dobrze wymierzone podanie bez przyjęcia piłki za bocznego obrońcę przeciwników…

…a także zebrać drugą piłkę po pojedynku główkowym, błyskawicznie obrócić się wokół własnej osi i zaangażować bezpośrednio w atak partnerów znajdujących się po drugiej stronie boiska.

Jedyny raz, kiedy nie udawała mu się ta sztuka, miał miejsce na Old Trafford, gdzie piłkarze Manchesteru United, występujący w systemie 1-4-2-2-2, całkowicie zablokowali strefy centralne i nie pozwalali Gallagherowi zwrócić się ani twarzą, ani bokiem do kierunku gry.

Faza przejściowa do defensywy i obrona

Po stracie futbolówki przez Crystal Palace i rozpoczęciu szybkiego ataku przez przeciwników, angielski gracz w ciągu kilku sekund jest w stanie odbudować ustawienie w defensywie i zaasekurować linię obrony.

Ponadto pozycja w półprzestrzeni w średnim bloku obronnym pozwala mu sprawnie antycypować ruchy przeciwników oraz przemieszczającej się piłki.

Gallagher jest niezwykle dynamicznym i energicznym piłkarzem, co świetnie sprawdza się w nakładaniu przez niego presji na rywali, zarówno spychając ich do linii bocznej boiska…

…jak i doskakując do nich pod samym polem karnym.

Umiejętności Anglika w pressingu mogą być wykorzystywane również w upatrywaniu konkretnej „ofiary” wśród rywali. W październikowym spotkaniu wyjazdowym z Manchesterem City pomocnik doskoczył do wybitnie lewonożnego Aymerica Laporte’a od lewej strony, zmuszając go do użycia nieco słabszej prawej stopy, po czym Bask stracił piłkę i gracze Palace wyprowadzili kontratak zakończony zdobyciem bramki na 0:1.

Niezwykła witalność pomocnika sprawia, że Gallagher stosuje często tzw. pressing wtórny, doskakując od jednego rywala do następnego, dzięki czemu podtrzymuje nieustanną presję.

Tabela przedstawia intrygujące statystyki dotyczące doskoków pressingowych piłkarza Palace w tym sezonie. Reprezentant Anglii zakłada na rywalu pressing w jego własnej tercji obronnej częściej niż zdecydowana większość pomocników ligi (Pressures Att 3rd), za to w strefach średniej i niskie czyni to rzadziej, choć i tak bardzo często w porównaniu do przeciwników z tej samej formacji.

Natychmiastowa presja potrzebna jest także do pokrycia przeciwników na przedpolu własnej szesnastki podczas stałych fragmentów gry…

Stałe fragmenty gry

…których głównym wykonawcą w zespole „Orłów” jest właśnie wychowanek Chelsea. Były piłkarz West Bromu posyła centry w pole karne z obu stron boiska i najczęściej nadaje piłce ciętą parabolę lotu dzięki prostemu podbiciu. W takich sytuacjach ustawia się do piłki pod kątem, nieco odchylony i z rękoma ułożonymi niczym skrzydła manewrującego w powietrzu samolotu.

Adresatami takich podań są najczęściej najwyżsi gracze, środkowi obrońcy (Guehi) i napastnik (Benteke), których zasięgi przeciwko niższym i indywidualnie broniącym rywalom sprawiają, że dośrodkowanie zyskuje większe szanse powodzenia na dotarcie do celu i skierowanie piłki do siatki.

Pomocnik Palace posyła również podania dochodzące do bramki – pochyla się wtedy nad piłką i używa wewnętrznego podbicia, dzięki czemu piłka zyskuje nie za wysoką trajektorię lotu i może dotrzeć w środek pola bramkowego.

Podsumowanie

Wiodące umiejętności Conora Gallaghera dobrze podsumował trener Patrick Vieira po grudniowym starciu z Evertonem:

Nie wiem czy powinienem określać liczbę [możliwych goli do zdobycia przez niego w tym sezonie], ale jeśli spojrzy się na liczbę wykreowanych szans przez niego i zespół, [zauważy się, że] jego wyczucie czasu w wejściach w pole karne jest zawsze odpowiednie i potrafi on wykończyć [te okazje].

Za pokaźnymi liczbami pomocnika w tym sezonie stoją niewątpliwie bardzo dobre rozumienie gry, naturalny instynkt w wykorzystywaniu wolnych przestrzeni i niespożyta energia. Poszerzenie interpretacji statystyk Gallaghera o kontekst sprawia, że wychowanek Chelsea jawi się jako jeden z najlepiej prosperujących młodych graczy w najnowszej odmianie proaktywnej piłki nożnej.

Autor zdjęcia wyróżniającego: Sebastian Frej