Po zajęciu zaledwie 5 miejsca w zeszłorocznym sezonie Premier League zarząd klubu zdecydował o zwolnieniu Antonio Conte. Funkcję trenera w sezonie 2018/2019 pełnić będzie nadal reprezentant włoskiej myśli szkoleniowej, Maurizio Sarri. Sarri po sukcesie uzyskanym w SSC Napoli podjął wyzwanie w niebieskiej części Londynu, dołączając do zacnego grona wybitnych trenerów pracujących na Wyspach Brytyjskich. 59-letni trener dał się poznać na Półwyspie Apenińskim jako wybitny strateg oraz wizjoner. W niniejszym tekście zobrazuję to, czego możemy spodziewać się po Chelsea w zbliżającym się dużymi krokami sezonie.
Taktyczna biografia nowego trenera The Blues
Sarri osiągnął sukces w karierze trenerskiej poprzez wspinanie się szczebel po szczeblu we włoskiej drabince trenerskiej. Swoje wysokie umiejętności taktyczne zaprezentował już w Empoli, grając systemem 4-3-1-2. Jednakże to w SSC Napoli osiągnął międzynarodowy rozgłos, a akcje jego podopiecznych stały się popularne nawet w mediach społecznościowych.
Ustawieniem bazowym Sarriego jest formacja 4-3-3. W trakcie gry formacja ta ulega modyfikacjom w ataku pozycyjnym (2-5-3), w niższej fazie pressingu (4-5-1/4-4-2) czy podczas budowy gry (4-1-2-3). Zdarzają się sytuacje, w których formacja ulega zniekształceniu, jednak dzieje się to głównie za sprawą sytuacyjnych zmian pozycji przez jednego z graczy Chelsea.
Maurizio Sarri koncentruje się głównie na doskonaleniu gry swojego zespołu, formacja gry nie jest bowiem zależna od ustawienia rywala. Oznacza to, że sztab szkoleniowy znacznie więcej czasu poświęca na analizę poprzednich meczów własnej drużyny niż analizę gry rywala. Jest to odmienne podejście w porównaniu z innymi trenerami Premier League. Jose Mourinho dostosowuje taktykę oraz strategie zespołu pod najbliższego rywala, natomiast metodyka pracy Pepa Guardioli charakteryzuje się obsesyjnym podejściem do analizy zarówno własnego zespołu, jak i rywala.
Arte d’atacco na Stamford Bridge
Esencją filozofii gry Maurizio Sarriego jest faza ofensywna prowadzonej przez niego drużyny. Jednym z powodów ściągnięcia Sarriego przez zarząd klubu do Londynu było zapewnienie kibicom atrakcyjnej gry Chelsea FC w trakcie trwania całego meczu. Maurizio Sarri jest typem trenera, który broni po to, by móc atakować.
Jako, że głównym systemem Włocha jest 4-3-3, wiele idei może konstruować wokół tego systemu. Podstawowym konceptem rozegrania akcji są krótkie kombinacje podań. Szczególnie popularnym rozwiązaniem jest gra w trójkącie. Bazowe ustawienie Chelsea FC tworzące wiele trójkątów w naturalny sposób ułatwia ten sposób rozegrania akcji w porównaniu do bardziej linearnego ustawienia 4-4-2. Drużyny Maurizio Sarriego przykładają dużą wagę do odpowiedniej geometrii gry, świadomie kontrolując wzajemne ustawienie na boisku.
Istotnym aspektem gry Chelsea FC będzie pozycja #8, na której występują ofensywni pomocnicy (Barkley, Fabregas, Kante, Kovacic). W bardziej konwencjonalnym ustawieniu środkowi pomocnicy zajmują pozycję przed dwoma liniami pressingu rywala. Zapewniają wsparcie defensywnemu pomocnikowi – #6 oraz prowokują środkowych pomocników rywala do opuszczenia własnej strefy. Wtedy to skrzydłowi operują pomiędzy liniami rywala przemieszczając się wszerz boiska.
Konwencjonalne ustawienie 4-3-3
W układance Sarriego centralni pomocnicy podczas ataku pozycyjnego ustawiają się pomiędzy linią obrony i pomocy rywala, tworząc tzw. problem decyzyjny. Ofensywny pomocnik Chelsea FC znajduje się w podobnej odległości zarówno od środkowego oraz bocznego obrońcy, jak również od najbliżej znajdujących się pomocników. Ta sytuacja powoduje dezorientację w szeregach rywala, często doprowadzając do nieodpowiedniej komunikacji.
4-3-3 Maurizio Sarriego
Ze strategicznego punktu widzenia, ta niewielka zmiana ma ogromny wpływ na strukturę pozycyjną drużyny. Skrzydłowi operują znacznie wyżej, ustawiając się przy linii bocznej na granicy linii spalonego. To z kolei powoduje węższe ustawienie bocznych obrońców, którzy zabezpieczają zespół przed kontratakami oraz zwiększają orientację centralną zespołu. Koncepcję fałszywych bocznych obrońców z powodzeniem wykorzystuje Pep Guardiola w Manchesterze City, którą Sarri eksperymentował w sparingu z Perth Glory.
Wyższe ustawienie #8 bezpośrednio wpływa także na defensywny trójkąt (stoperzy oraz Jorginho), którzy chcąc zminimalizować przestrzenie pomiędzy resztą zespołu przesuwają się z piłką w kierunku koła środkowego.
W przypadku Barkleya, który często wykonuje wertykalny ruch za linię obrony rywala, zawodnikiem przejmującym krycie prawdopodobnie będzie obrońca. Wracając do swojej pozycji w strukturze pozycyjnej, skupia uwagę jednego z defensorów drużyny przeciwnej.
Cesc Fabregas z kolei jest zawodnikiem wspierającym defensywnego pomocnika w pierwszej fazie budowy gry. Hiszpan najczęściej występuje również na jednej połowie boiska wraz z Pedro, który sporadycznie wbiega w pas półprzestrzeni. Podobna sytuacja dotyczy również Kante, gdyby rozpoczął mecz na pozycji dotychczas okupowanej przez Fabregasa.
Interesującym ruchem transferowym wydaje się również wypożyczenie z Realu Madryt Mateo Kovacicia. Kovacić znany jest ze swoich zdolności panowania nad piłką. Prawdopodobnie Chorwat będzie rotować się z Rossem Barkley’em na pozycji lewego środkowego pomocnika. W przeciwieństwie do byłego piłkarza Evertonu, Kovacić może częściej pokonywać drugą linię pressingu rywala poprzez drybling.
Krótka budowa gry
Maurizio Sarri przykłada dużą wagę do odpowiedniego wyprowadzenia piłki już w pierwszej fazie rozgrywanie akcji. Podopieczni włoskiego menedżera starają się za pomocą krótkich kombinacji ominąć nawet bardzo intensywny pressing rywala. Mogłoby się wydawać, że rozgrywanie piłki przez obrońców w ofensywnej fazie gry przynosi jedynie niebezpieczeństwo straty w strefie bezpośredniego zagrożenia bramki. Włoski szkoleniowiec wykorzystuje jednak cierpliwe budowanie akcji od własnej bramki w celu sprowokowania rywali do wertykalnych ruchów w kierunku piłki ofensywnych graczy. W związku z tym, otwiera się przestrzeń za plecami rywali, którą można w skuteczny sposób wykorzystać. Koncepcja ta w szczególności sprawdza się przeciwko zespołom źle zorganizowanym defensywnie oraz w przypadku krycia indywidualnego drużyny przeciwnej.
Zawodnik drużyny przeciwnej – biorąc pod uwagę czas reakcji – po kilku sekundach doskakuje do Barkley’a. Barkley pod presją rywala odgrywa piłkę do Davida Luiza. Warto jednak zwrócić uwagę na zachowanie dwóch najbliżej ustawionych środkowych pomocników. Po odegraniu piłki w błyskawiczny oraz skoordynowany sposób Jorginho oraz Barkley wracają na swoje pozycje bazowe. W wyniku tej zmiany Ross Barkley urywa się spod krycia zawodnika Arsenalu, który doskakuje do zawodnika z piłką. Tworzy się więc odpowiednia geometria gry, dzięki której Chelsea może wyprowadzić piłkę spod własnej bramki.
David Luiz jednakże decyduje się na odegranie piłki do Willy’ego Caballero. W tejże sytuacji również można dostrzec inteligencję boiskową byłego zawodnika SSC Napoli, który niewielkim ruchem tworzy opcję podania do Cesca Fabregasa.
Podczas wyprowadzenia piłki od bramkarza, najkrótsze opcje podania zapewniają środkowi obrońcy ustawieni na rogu pola karnego. Kolejne połączenia zapewnia Jorginho – nowy nabytek The Blues . Brazylijczyk w tej fazie gry jest mocno zorientowany na piłkę, schodzi najczęściej w pobliże łuku pola karnego . Ulubieniec Maurizio Sarriego przyciąga uwagę napastników ze względu na jego znaczącą rolę na tym etapie przeprowadzania akcji. Napastnik rywala często podąża za Jorginho, otwierając przestrzenie dla #8 . W rezultacie, jedna z ”ósemek” wychodzi po piłkę stanowiąc jedną linię z Jorginho, tworząc sytuacyjne double pivot.
Kolor niebieski zamieszczony na grafice symbolizuje najkrótsze opcje podania, kolor czarny- doble pivot, a kolor żółte strzałki wskazują na ruch środkowych pomocników
Podczas rozpoczęcia gry z ,,5”, bramkarz powinien ciągle skanować pole gry ,ze względu na ciągłą zmianę pozycji zajmowanych przez rywali. Z drużynami o niskim lub średnim pressingu piłka będzie kierowana najczęściej do stoperów bądź defensywnego pomocnika. Zespoły, które utrzymują małe odległości pomiędzy poszczególnymi zawodnikami, często zostawiają wolną przestrzeń w zewnętrznych pasach boiska, skąd Marcos Alonso wraz z Azpilicuetą zapewniają opcję podania z pobliża linii bocznej boiska. Jest również taktyczny gatunek zespołów, których ofensywni gracze wychodzą za zawodnikami ze swoich stref boiska, natomiast defensywna część zespołu przeciwnego zostaje w obawie przed zagraniem długiej piłki. Wtedy to najbardziej użytecznymi zawodnikami stają się ofensywni pomocnicy (Barkley, Fabregas, Kante). W przypadku nadzwyczaj wysokiego pressingu ze strony rywala bramkarz The Blues prawdopodobnie będzie szukał wysokiego diagonalnego podania na jednego ze skrzydłowych własnej drużyny.
Struktura pressingu
W dotychczas rozegranych meczach towarzyskich Chelsea występowała w płaskim oraz kompaktowym 4-5-1 w fazie defensywnej, choć wodzą Antonio Conte organizację gry w obronie tworzyła 5 obrońców, 4 pomocników oraz 1 napastnik. Przejście z systemu 5-4-1 na 4-5-1 ma na celu przenieść strefę najbardziej intensywnego pressingu z linii obrony do drugiej linii. Ta zmiana formacji odwzorowuje filozofię gry Włocha, dla którego wysoki pressing jest podstawą gry pozycyjnej. Pięciu zawodników ustawionych horyzontalnie w linii pomocy pozwala zarówno na kompaktowe ustawienie, jak i wypełnienie wszystkich korytarzy w środkowej strefie boiska. Odpowiednia prezencja w drugiej linii może z kolei powodować problemy w wysoko ustawionej linii obrony w szczególności na początku sezonu. Zawodnicy tworzący linię defensywy są ustawieni bardzo blisko siebie, co może prowadzić do nieoptymalnej okupacji w bocznych sektorach boiska. Jedynie aktywna gra obrońców, w której najważniejszym punktem odniesienia będzie piłka, może zniwelować potencjalne zagrożenie ze strony rywala.
Sarri również wprowadza do drużyny podstawowe elementy z zakresu dynamicznej struktury pressingowej. Mianowicie, jeden z ofensywnych pomocników CFC (najczęściej Barkley oraz Fabregas) wykonuje wertykalny ruch w celu doskoku do stopera znajdującego się przy piłce. Ta płynna koncepcja w pressingu Sarriego pozwala na dołączenie do Alvaro Moraty bliżej ustawionego przy piłce pomocnika, tym samym zachowując należytą prezencję w drugiej linii. Ruch ten powoduje zmianę ustawienia z płaskiego 4-5-1 na 4-4-2. System ten może być szczególnie efektywny przy grze dwójką obrońców przez rywali. Wtedy to zorientowany na piłce ofensywny pomocnik blokuje swoją pozycją ciała centralne opcje podania, a wtedy Morata może odciąć drugiego stopera rywala.
Wysoki pressing zorientowany na piłce w meczu ICC przeciwko Interowi
Kolejnym interesującym aspektem w ”nowej” Chelsea jest stosowanie pressingu sterowanego. Ten model pressingu ma za zadanie skierować zawodników będących przy piłce na podanie w określoną strefę boiska. Pułapka pressingowa wykonywana przez The Blues kieruje swoich rywali w zewnętrzne sektory boiska. W tej strefie boiska sojusznikiem drużyny podejmującej pressing staje się również linia boczna, która ogranicza kąt podania bocznego obrońcy/pomocnika znajdującego się pod naciskiem rywala.
Fazy przejściowe
Maurizio Sarri powinien również stopniowo wprowadzać kolektywny kontrpressing do drużyny ze Stamford Bridge. SSC Napoli za kadencji Włocha potrafili bardzo szybko zreorganizować swoje ustawienie na boisku, przemieszczając się w kierunku zawodnika z piłką.
W skutecznym kontrpressingu ważną rolę odgrywa koneksja pomiędzy zawodnikami w momencie utraty piłki. Jednakże zespoły Sarriego charakteryzują się zwiększoną okupacją w centrum boiska. Zdarzają się nawet sytuacje, w których zewnętrzny pas gry nie jest zajmowany przez żadnego z podopiecznych Sarriego. Z kolei wiele zespołów Premier League w momencie przejęcia piłki jest zdezorganizowana, najczęściej w wyniku krycia indywidualnego. Tę szczególną cechę angielskich drużyn w najbardziej skuteczny sposób wykorzystują trenerzy, którzy poprzednio pracowali w Bundeslidze- Jurgen Klopp w Liverpoolu oraz Pep Guardiola, który stanowi ogromną inspirację dla obecnego trenera Chelsea FC. Centralna orientacja Chelsea może zabezpieczyć środkową strefę boiska przed kontratakami ze strony rywala, zwiększając również szansę na szybszy odbiór piłki.
Kompaktowa sieć połączeń zawodników Chelsea FC pozwala na szybszy doskok do rywala po stracie
Zachowanie po stracie piłki musi jednak odbywać się podświadomie. Zawodnicy nie mający w przeszłości do czynienia z trenerami wyznającymi filozofię gry Juego de Posicion mogą mieć problemy z instynktownym atakiem na rywala w początkowej fazie sezonu. W dłuższej perspektywie Chelsea może być drużyną silną również w fazie przejścia atak –> obrona.
Podsumowanie
Najbliższy sezon The Blues może nie przynieść mistrzostwa niebieskie części Londynu , jednak będzie stanowić świetną lekcję oraz przygotowanie do następnych lat. Jeżeli klub zapewni odpowiednią przestrzeń do rozwoju nowemu trenerowi, Chelsea może odnieść sukcesy jeszcze w tej dekadzie. Sezon 18/19 w Premier League będzie jednak fascynujący, szczególnie dla miłośników taktyki.
Najnowsze komentarze